Jak obliczyć gęstość zaludnienia to jedno z podstawowych zadań w analizie demograficznej danego obszaru. Gęstość zaludnienia informuje nas o tym, ilu mieszkańców przypada średnio na jednostkę powierzchni, najczęściej kilometr kwadratowy. Wiedza na temat gęstości zaludnienia pozwala porównywać różne obszary pod względem zagęszczenia ludności, a także śledzić zmiany w czasie. W niniejszym artykule wyjaśnimy, jak krok po kroku obliczyć gęstość zaludnienia, przedstawimy wzory i podamy przykłady takich obliczeń.
Kluczowe wnioski:- Gęstość zaludnienia oblicza się dzieląc liczbę ludności przez powierzchnię.
- W obliczeniach stosuje się podstawowy wzór, w którym dzieli się liczbę ludności przez powierzchnię w km2.
- Gęstość zaludnienia wyraża się zwykle w osobach na km2 lub w osobach na hektar.
- Porównując gęstość zaludnienia różnych obszarów można określić, który jest bardziej lub mniej zaludniony.
- Gęstość zaludnienia zmienia się w czasie, co obrazują dane statystyczne z kolejnych lat.
Czym jest gęstość zaludnienia?
Gęstość zaludnienia to podstawowy wskaźnik demograficzny, który informuje nas o tym, ilu mieszkańców przypada średnio na jednostkę powierzchni. Najczęściej gęstość zaludnienia podaje się w przeliczeniu na kilometr kwadratowy. Dzięki temu wskaźnikowi możemy porównywać różne obszary pod względem zagęszczenia ludności i analizować zmiany gęstości zaludnienia na przestrzeni lat.
Obliczenie gęstości zaludnienia polega na podzieleniu liczby ludności zamieszkującej dany obszar przez powierzchnię tego obszaru wyrażoną w kilometrach kwadratowych. W praktyce najczęściej oblicza się gęstość zaludnienia dla całych państw, regionów lub mniejszych jednostek administracyjnych.
Jak obliczyć gęstość zaludnienia na km2?
Aby obliczyć gęstość zaludnienia na km2 należy posłużyć się następującym wzorem:
Gęstość zaludnienia = Liczba ludności / Powierzchnia w km2
Przykładowo, jeśli na danym obszarze o powierzchni 100 km2 mieszka 10 000 osób, to gęstość zaludnienia wynosi:
Gęstość zaludnienia = 10 000 osób / 100 km2 = 100 osób/km2
Oznacza to, że na każdy km2 tego obszaru przypada średnio 100 mieszkańców. Im wyższa gęstość zaludnienia, tym więcej osób mieszka na danym terenie.
Gęstość zaludnienia w Polsce na przestrzeni lat
Gęstość zaludnienia Polski sukcesywnie rośnie. Jeszcze w 1946 roku wynosiła średnio 77 osób/km2. W kolejnych latach systematycznie zwiększała się, aby w 1990 roku osiągnąć wartość 122 osób/km2. Najnowsze dane GUS za 2021 rok mówią o gęstości zaludnienia w Polsce na poziomie 124 osób/km2.
Wzrost gęstości zaludnienia w Polsce wynika z kilku czynników. Po pierwsze, ludność Polski stopniowo rośnie (choć od kilku lat przyrost naturalny jest ujemny). Po drugie, następuje koncentracja ludności w dużych miastach i okolicach dużych aglomeracji. Po trzecie, zmniejsza się udział ludności zamieszkującej tereny wiejskie.
Gęstość zaludnienia w polskich miastach i na wsi
Gęstość zaludnienia miast jest znacznie wyższa niż terenów wiejskich. Przykładowo, w 2021 roku w Warszawie wynosiła ok. 3353 osób/km2, podczas gdy średnia dla obszarów wiejskich to zaledwie 52 osoby/km2.
Gęstość zaludnienia na świecie - przykłady
Gęstości zaludnienia na świecie są zróżnicowane w zależności od regionu. Do krajów o największej gęstości zaludnienia należą między innymi:
- Singapur - ponad 8000 osób/km2
- Bangladesz - ponad 1200 osób/km2
- Holandia - ponad 500 osób/km2
Z kolei do państw o najmniejszej gęstości zaludnienia można zaliczyć:
- Mongolia - zaledwie 2 osoby/km2
- Australia - 3 osoby/km2
- Kanada - 4 osoby /km2
Jak porównać gęstość zaludnienia różnych obszarów?
Aby porównać gęstość zaludnienia różnych obszarów, należy obliczyć gęstość zaludnienia każdego z nich wg podstawowego wzoru (liczba ludności / powierzchnia w km2). Następnie porównujemy otrzymane wartości i na tej podstawie określamy, który obszar charakteryzuje się większą, a który mniejszą gęstością zaludnienia.
Przykładowo, jeśli dla obszaru A gęstość zaludnienia wynosi 120 osób/km2, a dla obszaru B tylko 40 osób/km2, to możemy stwierdzić, że obszar A jest 3 razy gęściej zaludniony niż obszar B.
Interpretacja wartości gęstości zaludnienia
Interpretując wartości gęstości zaludnienia należy brać pod uwagę, że jest to wartość uśredniona dla całego badanego obszaru. Lokalnie gęstość zaludnienia może być znacznie wyższa lub niższa.
Ogólnie można przyjąć, że gęstość zaludnienia:
- poniżej 10 osób/km2 - bardzo niska
- 10-50 osób/km2 - niska
- 50-150 osób/km2 - średnia
- 150-500 osób/km2 - wysoka
- powyżej 500 osób/km2 - bardzo wysoka
Jednak wartości te należy odnosić do konkretnych warunków geograficznych i społeczno-ekonomicznych danego obszaru.
Podsumowanie
Gęstość zaludnienia to kluczowy wskaźnik, który pokazuje, ilu mieszkańców średnio przypada na jednostkę powierzchni. Najczęściej podaje się go w przeliczeniu na kilometr kwadratowy. Aby obliczyć gęstość zaludnienia, dzieli się liczbę ludności przez powierzchnię wyrażoną w km2. Im większa jest gęstość zaludnienia na danym obszarze, tym jest on gęściej zaludniony. Porównując gęstość zaludnienia różnych regionów można określić, gdzie występuje większe, a gdzie mniejsze zagęszczenie ludności.
Gęstość zaludnienia zmienia się w czasie. W Polsce systematycznie rośnie od lat 40. XX wieku, choć w ostatnich latach tempo tego wzrostu wyhamowało. Duże zróżnicowanie gęstości zaludnienia występuje pomiędzy terenami miejskimi i wiejskimi w naszym kraju.
