Przesunięcie Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa z Kancelarii Prezydenta RP do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz jego przekształcenie w dwa nowe fundusze: Fundusz Pomników Historii i Obiektów z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO (chroniący zabytki najcenniejsze) oraz Pogotowie Konserwatorskie (zabezpieczające zabytki zagrożone) – oto zmodyfikowane rekomendacje postulowane przez szesnaście organizacji społecznych z terenu całego kraju, które w listopadzie 2012 roku wystosowały „Apel o sprawiedliwy podział funduszy na ochronę zabytków w Polsce”.

W oryginalnym Apelu zwracaliśmy uwagę, że Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa, za pośrednictwem Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa (NFRZK), od blisko 30 lat korzysta ze znacznych środków pochodzących z budżetu Państwa (ok. 40mln złotych rocznie), podczas gdy na organizowany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego konkurs dotacji na ochronę zabytków w pozostałych częściach kraju przeznacza się zdecydowanie zbyt niskie fundusze (ok. 80 mln złotych rocznie). To właśnie dzięki tej uprzywilejowanej pozycji zabytki Krakowa są w tak dobrym stanie, szczególnie w porównaniu z setkami niszczejących pałaców, kościołów i kamienic w małych miastach i wsiach. W związku z tym postulowaliśmy likwidację NFRZK i przesunięcie jego budżetu do puli konkursu ogólnopolskiego, aby podział dotacji na ochronę obiektów zabytkowych w całym kraju zależał od ich wartości naukowej, artystycznej i historycznej oraz stanu technicznego, a nie lokalizacji.

Po odbyciu rozmów z Ministrem Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdanem Zdrojewskim, Ministrem Kancelarii Prezydenta Maciejem Klimczakiem,Generalnym Konserwatorem Zabytków Piotrem Żuchowskim, Przewodniczącym Klubu Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej Rafałem Grupińskim oraz licznymi konserwatorami, właścicielami obiektów zabytkowych i działaczami organizacji chroniących dziedzictwo wypracowaliśmy zmodyfikowany zestaw rekomendacji, uwzględniający opinie rozmówców oraz identyfikujący ich część wspólną.

Po pierwsze, postulujemy przesunięcie NFRZK z Kancelarii Prezydenta RP do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, tak aby całość centralnych środków przeznaczanych na ochronę dziedzictwa skupiona była w odpowiedzialnym za tę dziedzinę ministerstwie – zgodnie z sugestią Najwyższej Izby Kontroli, która zakwestionowała słuszność umiejscowienia Funduszu w strukturach Kancelarii Prezydenta i zasugerowała zmianę obecnego modelu.

Po drugie, proponujemy przekształcenie NFRZK w Fundusz Pomników Historii i Obiektów z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO, tak aby swoim zasięgiem objął nie tylko Kraków, ale także wszystkie inne najcenniejsze zabytki znajdujące się w Polsce. Uważamy, ze zasługują na to przede wszystkim obiekty wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO oraz Pomniki Historii.

Po trzecie, postulujemy utworzenie centralnego Pogotowia Konserwatorskiego, którego zadaniem, we współpracy z Wojewódzkimi Konserwatorami Zabytków oraz Narodowym Instytutem Dziedzictwa, byłoby zabezpieczanie krytycznie zagrożonych obiektów zabytkowych.

Równocześnie, proponujemy pozostawienie dotychczasowego programu MKiDN „Ochrona Zabytków” bez zmian, zajmującego się jednakże już jedynie zabytkami nie objętymi przez pierwszy fundusz.

Dzięki proponowanym rozwiązaniom możliwe będzie zapewnienie kompleksowej opieki trzem grupom obiektów zabytkowych – najcenniejszym, zagrożonym oraz pozostałym. Ponadto, wnioskujemy o zasilenie Funduszu Pomników Historii i Obiektów Światowego Dziedzictwa UNESCO dodatkowymi środkami w wysokości 100mln złotych rocznie pochodzącymi z wewnętrznych przesunięć w budżecie MKiDN, tak aby łączna kwota wydatków na ochronę zabytków wzrosła z obecnych 120mln do 220mln złotych rocznie – co dalej stanowiłoby łącznie jedynie 7.4% budżetu Ministerstwa w 2013 roku.

Załączone pliki zawierają szczegółowy opis postulatów sygnatariuszy Apelu, dwie infografiki tłumaczące je w przystępny sposób oraz logo inicjatywy.

Załączniki do pobrania:

• Rekomendacje (PDF)
• Infografika 1 (PDF)
• Infografika 2 (PDF)
• Ilustracja Kraków – reszta Polski 300dpi (JPG)